Czym jest PISA?
PISA – Program Międzynarodowej Oceny Umiejętności Uczniów (Programme for International Student Assessment) jest projektem badawczym realizowanym przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (Organisation for Economic Co-operation and Development – OECD). W badaniu – oprócz Was – biorą udział piętnastolatkowie z ponad 90 krajów i regionów z całego świata, na przykład z Australii, Brazylii, Czech, Zjednoczonych Emiratów Arabskich, Japonii, Chin, Meksyku, Niemiec, Stanów Zjednoczonych czy Kazachstanu. Badanie PISA odbywa się od roku 2000 co trzy lata, a Polska uczestniczy w nim od pierwszej edycji! W naszym kraju Program jest realizowany przez Instytut Badań Edukacyjnych.
PISA sprawdza, na ile jesteście przygotowani do samodzielnego wykorzystywania swojej wiedzy i czy rozumiecie zjawiska, które dzieją się wokół Was. Badanie skupia się na praktycznych umiejętnościach, a nie na sprawdzaniu encyklopedycznej wiedzy.
Co sprawdza badanie PISA?
Aby dobrze funkcjonować w „dorosłym” życiu, nie wystarczy być fachowcem w swojej dziedzinie zawodowej. Trzeba również posiadać podstawową wiedzę i umiejętności z innych obszarów, a ponadto – umieć z nich odpowiednio korzystać w rozmaitych sytuacjach życiowych. Zadania używane w badaniu PISA znacznie różnią się od tych, z którymi stykacie się w szkole na co dzień i trzeba się w nich wykazać umiejętnościami wykorzystywania wiedzy w praktyce.
Interesuje nas, przykładowo, to, czy przeglądając różne strony internetowe umiecie odróżnić rzetelne źródła wiedzy od pseudonaukowych artykułów i fake newsów. Czy czytając skład produktu na etykiecie, zdołacie trafnie ocenić, czy jest on dobry dla zdrowia albo przyjazny dla środowiska? Albo czy Wasze umiejętności matematyczne okażą się wystarczające, gdy staniecie przed koniecznością wybrania najkorzystniejszej oferty abonamentu telefonicznego lub kredytu na mieszkanie.
Jak zorganizowane jest badanie?
We wszystkich krajach do badania przystępują uczniowie, którzy ukończyli 15 lat. Ponieważ przebadanie wszystkich uczniów w tym wieku byłoby bardzo trudne, w każdym kraju do udziału w badaniu losuje się, stosując właściwe procedury statystyczne, odpowiednią liczbę szkół, a następnie w każdej wylosowanej szkole, określoną liczbę uczniów. Wasza szkoła została wylosowana do udziału w badaniu, a z uczniów Waszej szkoły zostaliście wylosowani właśnie Wy.
Jak przebiegać będzie badanie w Waszej szkole?
Główne badanie, trwające dwie godziny, polegać będzie na rozwiązywaniu na komputerach zadań z czterech dziedzin: rozumienia i interpretacji tekstu, matematyki, nauk przyrodniczych oraz uczenia się w cyfrowym świecie (m.in praca z komputerowymi symulacjami). Niezależną częścią badania będzie, tzw. Kwestionariusz Ucznia zawierający pytania dotyczące Waszych opinii na różne tematy, Waszych nawyków czy sytuacji domowej i szkolnej. Pytania te posłużą do pokazania „obrazu polskiej młodzieży” i porównania go z „obrazami” młodzieży z innych krajów żyjących w różnych częściach świata.
Czy PISA to sprawdzian?
Chociaż PISA polega na sprawdzeniu Waszych kompetencji w różnych dziedzinach, nie jesteście oceniani indywidualnie. Odpowiedzi, których udzielacie w testach PISA, są anonimowe, a uzyskane wyniki oszacowane na poziomie całej populacji piętnastolatków. Dodatkowo, dzięki temu, że PISA to badanie międzynarodowe, a w każdym kraju zestawy zadań są dokładnie takie same, możemy porównywać wyniki uzyskane przez Was, uczniów w Polsce, z wynikami Waszych rówieśników z innych krajów. Stanowicie więc w pewnym sensie reprezentację kraju!
Jak zadbamy o anonimowość badania
Przed rozpoczęciem badania posługujemy się (w ramach obowiązujących przepisów) danymi osobowymi, np. imionami i nazwiskami uczniów, po to, żeby móc stwierdzić, czy dana osoba znajduje się na liście osób wylosowanych do badania. Natomiast rozwiązywanie zadań i udzielanie odpowiedzi ankietowych odbywa się przy wykorzystaniu programu komputerowego, do którego dane osobowe nie są wprowadzane. Przed badaniem otrzymacie specjalne numery identyfikacyjne (loginy) i hasła, które umożliwią Wam zalogowanie się do programu. Wasze odpowiedzi będą identyfikowane wyłącznie na podstawie tych numerów. W ten sposób wyniki badania PISA stają się anonimowe.
Dlaczego Wasz udział jest ważny
Wyniki badania (dla Polski i innych krajów), po każdej edycji przedstawiane są Ministerstwu Edukacji Narodowej, kuratoriom oświaty i innym instytucjom zajmującym się w Polsce edukacją. Są one również szeroko omawiane w mediach, zarówno w Polsce, jak i za granicą. Na podstawie wyników badania PISA podejmowane są później kluczowe decyzje dotyczące funkcjonowania polskich szkół, programów nauczania czy zasad, które obowiązują Was i Waszych nauczycieli. To dlatego Wasz udział w badaniu jest dla nas tak ważny!
W badaniu PISA, podobnie jak w każdym innym badaniu o charakterze naukowym, sprawą podstawową jest wiarygodność uzyskanych wyników. Chodzi o to, by jego wyniki poprawnie odzwierciedlały poziom wiedzy i umiejętności uczniów w poszczególnych krajach. Jeśli wyniki badania nie będą wiarygodne, nie będzie można formułować na ich podstawie jakichkolwiek wniosków czy zaleceń. Dlatego też bardzo ważne są dwie sprawy.
Po pierwsze to, aby wszyscy wylosowani uczniowie wzięli udział w badaniu. Przed badaniem Wasi rodzice otrzymają formularze zgody na Wasz udział w badaniu wraz z krótką informacją na jego temat. Rodzice mogą oczywiście nie zgodzić się na Wasz udział, jednak warto ich zachęcać, aby wyrazili na to zgodę.
Drugą sprawą o kluczowym znaczeniu dla wiarygodności wniosków jest Wasze właściwe podejście do badania. Chodzi o to, aby uzyskane wyniki realnie odzwierciedlały Waszą wiedzę i umiejętności. Dlatego też, choć za wyniki uzyskane w badaniu szkoła nie będzie Wam wystawiać ocen, przyłóżcie się do pracy i postarajcie się, aby rozwiązywać wszystkie zadania najlepiej jak umiecie.
Co zyskujecie, biorąc udział w PISA
Udział w badaniu PISA to nie tylko możliwość sprawdzenia się w rozwiązywaniu zadań wymagających logicznego myślenia i umiejętności rozwiązywania praktycznych problemów.
Za udział w badaniu przewidzieliśmy dla Was nagrody. Każdy uczeń wychodząc z sali otrzyma upominek. Dodatkowo, jeśli frekwencja w czasie badania będzie odpowiednio wysoka, przekażemy Radzie Rodziców Waszej szkoły kartę przedpłaconą ze środkami do wykorzystania na zakup sprzętów, które przysłużą się całej społeczności szkolnej – wysokość uzyskanej nagrody zależy wyłącznie od Was! Szczegóły dotyczące zasad wynagradzania szkół i uczniów, znajdują się tutaj.
Więcej informacji na temat badania PISA oraz przykładowe zadania wraz z rozwiązaniami zainteresowane osoby mogą znaleźć na stronach internetowych: pisa.ibe.edu.pl oraz oecd.org/pisa/test/.
